پاڪستان هڪ زرعي ملڪ آهي، جتان جي معيشت جو وڏو حصو زراعت تي ڀاڙيندو آهي. ان جي باوجود حڪومت پاڪستان “ڪارپوريٽ فارمنگ” جي نالي تي هڪ اهڙو قدم کنيو آهي، جيڪو نه رڳو مقامي هارين جي مفادن جي خلاف آهي، پر سندن زمينن ۽ وسيلن کي وڏن سرمائيدارن جي حوالي ڪرڻ جو منصوبو آهي،گرين پاڪستان انيشيوٽو جي تحت لکين ايڪڙ زمين ڪارپوريٽ فارمنگ لاءِ مخصوص ڪرڻ اصل ۾ ننڍن هارين جي حقن جي لتاڙ آهي، جيڪي اسان جي زرعي شعبي ۾ ڪرنگهيءَ جي هڏيءَ جي حيثيت رکن ٿا.
ڪارپوريٽ فارمنگ جا نقصان: مقامي هارين جي حقن جي ڀڃڪڙي
ڪارپوريٽ فارمنگ تحت وڏا سرمائيدار ۽ ڪمپنيون زمينن جا مالڪ بڻجي ويندا، جڏهن ته مقامي هاري، جن انهن زمينن تي نسل در نسل محنت ڪئي، بي دخل ٿي ويندا. هي عمل نه رڳو سندن روزگار تي اثر انداز ٿيندو پر سندن مستقبل کي به اونداهو بڻائي ڇڏيندو.
احساس محرومي ۽ غربت ۾ واڌارو
ڪارپوريٽ فارمنگ جي ڪري مقامي ماڻهن کي بيروزگاريءَ جو منهن ڏسڻو پوندو، جنهن سان احساسِ محرومي ۽ غربت ۾ اضافو ٿيندو. حڪومت جي هن قدم سان نه رڳو سماجي بي چيني پيدا ٿيندي، جنهن ڪري هارين جي خاندانن تي به منفي اثر پوندو.
زمين جي غير منصفاڻي ورهاست
لکين ايڪڙ زمين ڪارپوريٽ فارمنگ لاءِ مخصوص ڪرڻ اصل ۾ سرمائيدارن کي رعايت ڏيڻ جي برابر آهي، جيڪا عام هارين سان وڏي ناانصافي آهي. هي زمين انهن هارين لاءِ هجڻ گهرجي، جيڪي اڳ ئي معاشي بدحالي جو شڪار آهن.
ماحولي تباهي
وڏي پيماني تي ڪارپوريٽ فارمنگ جي نتيجي ۾ قدرتي وسيلن جو ناجائز استعمال ٿيندو، جنهن سان زمين جي زرخيزي گهٽجي سگهي ٿي، پاڻي جا ذخيرا ختم ٿي سگهن ٿا، ۽ ماحولياتي توازن خراب ٿي سگهي ٿو.
معاشي خودمختياري جو خاتمو
مقامي هاري پنهنجي زمينن تي خودمختيار هئا، پر ڪارپوريٽ فارمنگ جي ذريعي اهي وڏن سرمائيدارن جا محتاج بڻجي ويندا، جيڪو زرعي شعبي کي وڌيڪ غير مستحڪم ڪندو.
حڪومت جي پاليسيءَ جي ناڪامي
ڪارپوريٽ فارمنگ جي حق ۾ حڪومت جو موقف آهي ته هي زراعت کي جديد بڻائيندي ۽ پيداوار ۾ اضافو ڪندي. پر حقيقت اها آهي ته جيڪڏهن اهي ئي وسيلا مقامي هارين کي فراهم ڪيا وڃن، ته اهي به انهن هدفن کي حاصل ڪري سگهن ٿا، بلڪه وڌيڪ اثرائتي انداز ۾ پيداوار ٿي سگھي ٿي.
مقامي هارين کي وسيلا ڏيڻ جا فائدا، زرعي پيداوار ۾ اضافو
مقامي هاري، جيڪي پنهنجي زمين ۽ موسم کي بهتر سمجهن ٿا، جديد ٽيڪنالاجي ۽ تربيت جي مدد سان پيداوار ۾ نمايان اضافو ڪري سگهن ٿا.
بيروزگاريءَ ۾ گهٽتائي
مقامي هارين کي زمين ۽ وسيلا ڏيڻ سان ڳوٺاڻن علائقن ۾ روزگار جا موقعا پيدا ٿيندا، جيڪي غربت کي گهٽ ڪرڻ ۾ مدد ڏيندا.
معاشي استحڪام
مقامي هارين جي خودمختياري سان ڳوٺاڻن معيشيت مضبوط ٿيندي، ۽ هاري وڏن سرمائيدارن تي انحصار ڪرڻ بدران خود مختيار رهندا.
ماحولي تحفظ
مقامي هاري پنهنجي زمين جي زرخيزي ۽ ماحول کي بهتر طريقي سان سنڀالين ٿا، جيڪو ماحولياتي توازن کي برقرار رکڻ ۾ مدد ڏيندو.
حڪومت لاءِ متبادل حڪمت عملي، شفاف زمين جي ورهاست
زمين کي وڏن سرمائيدارن جي بدران مقامي هارين ۾ شفاف طريقي سان ورهايو وڃي.
جديد زرعي تربيت
هارين کي جديد زراعت جي تربيت فراهم ڪئي وڃي ته جيئن اهي پنهنجي فصلن جي پيداوار کي وڌائي سگهن.
سبسڊي ۽ مالي مدد
هارين کي سستا قرض، معياري ٻج، ۽ ڀاڻ فراهم ڪيو وڃي ته جيئن اهي پنهنجي زمين جو بهتر استعمال ڪري سگهن.
انفراسٽرڪچر جي بهتري:
ڳوٺاڻن علائقن ۾ پاڻي، بجلي، ۽ منڊين تائين رسائي کي يقيني بڻايو وڃي.
نتيجو
ڪارپوريٽ فارمنگ جي تحت زمينن کي وڏن سرمائيدارن جي حوالي ڪرڻ اصل ۾ ننڍن هارين جي حقن تي وار آهي. هي پاليسي نه رڳو مقامي ماڻهن ۾ احساس محرومي پيدا ڪندي، پر ڳوٺاڻي معيشت کي به ڪمزور ڪندي. حڪومت پاڪستان کي گهرجي ته اها ڪارپوريٽ فارمنگ جي بدران مقامي هارين کي وسيلا فراهم ڪري، جيڪي نه رڳو معاشي خودمختياري جو سبب بڻجندا، پر بيروزگاري ۽ غربت کي به ختم ڪندا. زرعي معيشيت جي مضبوطي لاءِ مقامي هاري ئي اصل سرمايو آهن، ۽ انهن جي ڀلائي ئي پاڪستان جي روشن مستقبل جي ضمانت آهي.
