آمريڪا ۾ پوپٽن جي آبادي گذريل ڏھاڪي ۾ 22سيڪڙو گھٽجي وئي آهي. هڪ تازي مطالعي ۾ آمريڪا ۾ پوپٽن جي آبادي ۾ هڪ وڏي گهٽتائي جو انڪشاف ٿيو آهي. اھا ھڪ خطرناڪ صورتحال آهي، انهي جو سبب موسمي تبديلي، رهائش جي نقصان ۽ زرعي زهرن جي استعمال آهي، جيڪي انهن اھم مخلوق جي بقا لاءِ خطرو بڻجي رهيا آهن.
محققن هڪ وڏي ڊيٽا سيٽ جو تجزيو ڪيو جنهن ۾ 12.6 ملين پوپٽن جو رڪارڊ شامل ھيو، جيڪي آمريڪا ۾ 76,000 کان وڌيڪ سروي جي ذريعي جمع ڪيا ويا. اهي سروي ٻه ڏھاڪا، 2000 کان 2020 تائين ۽ 554 پوپٽن جي نسلن سان واسطو رکن ٿا. نتيجن هڪ تلخ حقيقت کي ظاهر ڪيو.
آمريڪا ۾ ڪجهه علائقا ٻين کان وڌيڪ متاثر ٿيا آهن. مڊ ويسٽ، ساؤٿ ويسٽ، ۽ ساؤٿ ايسٽ ۾ گذريل ڏھاڪي ۾ پوپٽن جي آبادي ۾ 21-55 سيڪڙو جي گهٽتائي ڏٺي وئي آهي. انهن علائقن ۾ گرم ۽ خشڪ موسم مسئلي کي وڌيڪ خراب ڪري رهي آهي، جيئن پوپٽ انتھائي موسمي حالتن ۽ گهٽ ٿيندڙ وسيلن سان هم آهنگ ٿيڻ ۾ مشڪل محسوس ڪري رهيا آهن.
سائنس جرنل جي رپورٽ موجب عالمي سطح تي پوپٽن جي آبادي پڻ گھٽجي رهي آهي. آڪسفورڊ يونيورسٽي جي ماھر ماحوليات، جيريمي ٿامس جي مطابق، ”سڀني يورپي ملڪن ۾ نقصان رڪارڊ ڪيا پيا وڃن جتي سخت نگراني ڪئي وئي آهي. عالمي سطح تي جتي به زمين جي استعمال ۾ تيزي اچي رهي آهي اتي ساڳيا نقصان ٿي رهيا آهن.“
پوپٽن جي آبادي ۾ گهٽتائي جا ٽي بنيادي سبب آهن: موسمي تبديلي، رهائش جو نقصان، ۽ پيسٽيسائڊ جو استعمال.
عالمي درجا حرارت ۾ واڌ ۽ وڌندڙ غير متوازن موسم جا نمونا پوپٽن لاءِ ڪيترائي چيلينج پيدا ڪري رهيا آهن. اهي تبديليون هجرت جي رستن کي متاثر ڪن ٿيون ۽ رهائش کي نقصان پھچائين ٿيون، جنهن ڪري پوپٽن لاءِ کاڌو ڳولڻ ۽ نسل وڌائڻ ۾ مشڪل ٿي رهيو آهي. مثال طور، ڪجهه نسل جيڪي خاص ٻوٽن تي ڀاڙن ٿا، انهن کي مشڪل پيش اچي رهي آهي جئين اهي ٻوٽا گهٽ ٿي رهيا آهن يا موسمي تبديلي جي سبب انھن جي نشو و نما ۾ فرق پيدا ٿيو آھي.
شهرن ۾ واڌ، جهنگلن جي تباهي، ۽ جديد زرعي طريقيڪار پوپٽن لاءِ موجود قدرتي رهائش کي نقصان پھچايو آهي. جيريمي ٿامس نوٽ ڪري ٿو، ”جديد زراعت اڪثر سڀني نسلن کي ختم ڪري ٿي جتي فصل يا گاهه پوکيا وڃن ٿا وڃن.“
زهرن جو استعمال، خاص طور تي نيڪوٽينوئڊز، پوليٽنگ جيت، بشمول پوپٽن جي گهٽتائي ۾ هڪ اهم عنصر رهيو آهي. نيڪوٽينوئڊز نيڪوٽين جي طرز جا ڪيميائي مادا آهن جيڪي ڪيڙن جي اعصابي نظام تي اثر انداز ٿين ٿا، جنهن سبب اھي مفلوج ۽ موت جا شڪار ٿيندا آھن. اهي ڪيميائي مادا فصلن جي پيداوار، گلن تي ۽ حيوانات لاءِ پيسٽ ڪنٽرول ۾ پڻ استعمال ٿين ٿا، جيڪو پوپٽن جي نسلن کي وڌيڪ خطري ۾ وجهي ٿو.
پوپٽ صرف خوبصورت مخلوق نه آهن؛ اهي ماحولياتي نظام ۾ جيتن جي طور تي هڪ اهم ڪردار ادا ڪن ٿا. ماکي جي مکين ۽ ٻين جيتن سان گڏجي، اهي گلن وارن ٻوٽن جا نسل وڌائڻ ۾ مدد ڪن ٿا، جن مان ڪيترائي خوراڪ جي فصلن لاءِ ضروري آهن. پوپٽن جي آبادي ۾ گهٽتائي هڪ خبردار ڪندڙ علامت آهي جيڪا وسيع ماحولياتي مسئلن جي نشاندهي ڪري ٿي جن جا مستقبل ۾ وڌيڪ خطرناڪ اثر ٿي سگهن ٿا.
جڏهن ته پوپٽن جي گهٽتائي جو مجموعي رجحان پريشان ڪندڙ آهي، پر نااميدي ضروري نه آھي. تحفظ جون ڪوششون، جڏهن مؤثر طريقي سان عمل ۾ آنديون وڃن، انهن ۾ محلي سطح تي پوپٽن جي آبادي وڌائڻ ۾ ڪاميابي ڏيکاري آهي.
جيريمي ٿامس چڱيءَ طرح سان منظم قدرتي ريزرو ۽ محفوظ علائقن جي اهميت کي اجاگر ڪري ٿو: ”قدرتي ريزرو ۽ ٻين محفوظ علائقن ۾ مقامي طور تي گهڻو ڪجهه حاصل ڪري سگهجي ٿو، بشرط ته انهن کي انهن جي ماحولي گهرجن جي صحيح علم جي بنياد تي منظم ڪيو وڃي.“
مثال طور، برطانيه ۾، تحفظ پسندن زراعت سان گڏ پوپٽن جي رهائش پيدا ڪرڻ ۽ بحال ڪرڻ لاءِ ڪم ڪيو آهي. رچرڊ فڪس، برطانيه ۾ پوپٽن جي تحفظ جي سائنس جي سربراهه، ڏکڻ-اولھه انگلينڊ مان هڪ مثال شيئر ڪيو، جتي منگالٽسا سورن ۽ ڊگهن سڱن وارن ڍورن جي ڪمبينشين کي ٿلھن برسيانن (فرن) موٽائڻ لاءِ استعمال ڪيو ويو. هن طريقي سان ڊوگ وائليٽ لاءِ وڌيڪ جڳهه ٺاهي وئي، جيڪو خطرن ۾ مبتلا هاءِ برائون فريٽلري پوپٽن جو بنيادي کاڌي جو ٻوٽو آهي. اهي جدت پسند تحفظ جي حڪمت عمليون اميد افزا نتيجا ڏيکاريا آهن، جيڪا ثابت ڪري ٿي ته هدف ٿيل ڪوششون فرق پيدا ڪري سگهن ٿيون.
پوپٽن جي آبادي ۾ گهٽتائي کي واپس موڙڻ لاءِ، هڪ گهڻ رخي طريقيڪار جي ضرورت آهي. اهم حڪمت عمليون شامل آهن:
قدرتي رهائش کي بحال ڪرڻ: مختلف نظام ٺاهڻ ۽ برقرار رکڻ جتي پوپٽ وڌي سگهن، اهو اهم آهي. ان ۾ مقامي گلن وارن ٻوٽن کي پوکڻ ۽ جهنگلي گاهه جي حفاظت شامل آهي.
زهرن جي استعمال کي گھٽائڻ: نقصانڪار زهرن، خاص طور تي نيڪوٽينوئڊز، جي استعمال کي محدود ڪرڻ سان پوپٽن ۽ ٻين جيتن جي حفاظت ۾ مدد ملندي.
موسمي تبديلي کي حل ڪرڻ: موسمي تبديلي کي گهٽائڻ لاءِ قدم کڻڻ نه صرف پوپٽن جي آبادي کي بچائڻ لاءِ، پر انهن جي موجوده ماحولياتي نظام کي بچائڻ لاءِ به ضروري آهي.
محفوظ ڪرڻ جي پروگرام کي فروغ ڏيڻ: مقامي ۽ قومي محفوظ ڪرڻ جي منصوبن جي حمايت ڪرڻ سان تحقيق ۽ رهائش بحالي جي منصوبن کي فنڊ ڏيڻ ۾ مدد ملندي.
آمريڪا ۾ گذريل ڏھاڪي ۾ 22فيصد جي گھٽتائي هڪ سنجيده معاملو آهي جيڪو اسان جي ماحول کي درپيش چيلينج کي اجاگر ڪري ٿو. بهرحال، محفوظ ڪرڻ، رهائش بحالي، ۽ پائيدار زمين جي انتظام ۾ گڏيل ڪوششن سان، ان رجحان کي واپس موڙڻ ۽ انهن حياتياتي مکين کي بچائڻ ممڪن آهي. پوپٽ صرف قدرتي خوبصورتي جي علامت نه آهن بلڪه اهي عالمي سطح تي ماحولياتي نظام جي درستي ۾ اهم آهن. انهن ڪوششن سان اسان اسان يقيني بڻائي سگهون ٿا ته مستقبل جا نسل پوپٽ ڏسڻ جي خوشي کي جاري رکي سگهن.
